چه فکری برای آینده تحصیلی دارم؟

یکی از دوستان من که چندین سال است معلّم ابتدایی است، به من می‌گفت، اگر حقوق و ارزش اجتماعی معلّم ابتدایی بالا بود، رشته آموزش ابتدایی را تا حد دکتری ادامه می‌دادم. در آن روزها که ایشان این حرف را می‌گفت، فکر نمی‌کردم آموزش ابتدایی آن‌قدر مهم باشد که بخواهیم تحصیلات تکمیلی خود را در آن رشته ادامه دهیم.

 اما وقتی‌که خود وارد حوزه تعلیم و تربیت شدم و با اصول و نظریه‌های مربوط به آموزش آشنا شدم، دریافتم که مهم‌تر و اساسی‌تر از دوره ابتدایی که هویّت و شخصیت دوران بزرگسالی کودک در این دوره شکل می‌گیرد، دوره‌ای وجود ندارد. بسیار به این دوره علاقه‌مند شدم. وقتی‌که حیطه‌های مختلف رشته علوم تربیتی را مطالعه کردم، دریافتم که روان‌شناسی تربیتی می‌تواند بهترین گزینه برای بهسازی هویت معلّمی من باشد.

’’ این نامعقول است که فردی بی‌اطلاع از روان‌شناسی مسئولیت تعلیم و تربیت جوانان را بر عهد بگیرد، همان‌گونه که کسی از پدیده صدا اطلاعی ندارد نمی‌تواند قطعه‌ای موزون بیافریند‘‘‏(گلاور و برونینگ‌، 1375، به نقل از هاپکینز، ص 16).

اگر بخواهم در خصوص روان‌شناسی تربیتی توضیحات مختصری ارائه دهم، می‌توانم روان‌شناسی تربیتی را آن بخش از روان‌شناسی بدانم که به کاربرد اصول روان‌شناسی در موقعیت‌های آموزشی و پرورشی می‌پردازد. روان‌شناسی تربیتی نقشه‌ای است که هدف‌های خاص، روش‌های تحقیقاتی و زیربنای ویژه خود را دارد. از طریق روان‌شناسی تربیتی می‌توانم به طراحی مواد آموزشی بپردازم. برنامه‌های آموزشی را ارزیابی کرده و مدیریت کلاس درس را از طریق تحقیق و پژوهش، بهبود بخشم.

درنتیجه، سعی خواهم کرد، تحصیلات تکمیلی خود را در حوزه روان‌شناسی تربیتی ادامه دهم.

من به‌عنوان یادگیرنده مادام‌العمر

 بهترین معلّمان کسانی هستند که اوقات خود را صرف یادگیری می‌کنند. البته، همه معلّمان، دانش‌آموز خوب نیستند. وقتی اسکالر وایلد می‌نویسندکه «هر کس در یادگیری ناتوان است به شغل معلّمی روی می‌آورد»، در واقع احساس برخی از مردم را منعکس می‌سازد. این نظر بدبینانه درباره معلّمان، متأسفانه، حتی امروزه نیز تا حدودی صحیح است، زیرا برخی از معلّمان با شروع کار تدریس، یادگیری را کنار می‌گذارند. جهانِ در حال تغییر از کنار آن‌ها می‌گذرد و به سرعت آنان را در وضعیتی قرار می‌دهد که دیگر آمادگی تدریس کارآمد را ندارند. برعکس، معلّمان خوب، تحولات مربوط به رشته خود را تعقیب می‌کنند و دائماً مهارت‌های خوب قبلی خویش را افزایش می‌دهند و همواره در حال یادگیری هستند‏(گلاور و برونینگ‌، 1375، ص 16). ابزارها و تجهیزات فراوانی در اختیار دانش­آموزان امروزی قرار دارد که آن­ها هر لحظه می­توانند به آخرین یافته­های علمی در خصوص محتوای درسی دسترسی یابند. معلم امروزی اگر مخالف تکنولوژی و پیشرفت فناوری باشد، مسلماً نمی­تواند تدریس مؤثری داشته باشد. استفاده بهینه از ابزارها و تجهیزات نوین در امر تدریس، دیدگاه دانش­آموزان را بهبود بخشیده و زمینه ارتقای انگیزه و دلبستگی به مدرسه را فراهم می­کند. معلّمی که از لحاظ فکری با دانش­آموزان خود فاصله زیادی داشته باشد، به گونه­ای که دانش­آموزان از کتاب­های الکترونیکی و ابزارهای نوین استفاده می­کنند و معلم همواره از روش­های سنتی برای تدریس خود بهره ­می­برد، چنین عملکردی، موجب کاهش ارتباط مؤثر با دانش­آموزان می­شود.

معلّمان به­عنوان کارگزاران سیستم تعلیم و تربیت، تنها وظیفه انتقال صرف محتوا را بر عهده ندارند. بلکه در جامعه دانایی­محور، سازمان­ها خود نیز یاد می­گیرند و به دیگران نیز یاد می­دهند. سیستم تعلیم و تربیت، زمانی می­تواند موفق عمل کند که خود یاد بگیرد و کارگزارانش را نیز آموزش دهد. سیستمی که تنها به انتقال محتوا بپردازد و در جهت بهسازی توان علمی کارگزاران خود تلاش نکند، نمی­تواند پاسخگوی نیاز­های جامعه امروزی گردد. معلمان عصر نوین، نه­تنها یک معلّم هستند،بلکه خود نیز شاگردانی متعهدند.